SPC Statistical Process Control, Türkçe’ye İPK İstatistiksel Proses Kontrol olarak çevrilmiştir. Proseslerin istatistiksel olarak kontrol altında olup olmadığının takip etmek için kullanılır.

Üretim prosesinden elde edilen değerlerin, verilen spek limitlerinin içinde olması üretim prosesinin kontrol altında olduğu anlamını taşımaz. Prosesin kontrol altında olduğundan emin olmak için prosesin istatistiksel olarak analiz edilmesi gerekir. İstatistiksel olarak kontrol altında olmayan proseslerde hatalı ürün oranı kabul edilebilir seviyenin üstündedir. Prosesten çıkan hatalı ürün oranını kabul edilebilir seviyenin altına çekmek için SPC (İPK) uygulamaları yapılmalıdır.

I-MR Grafikeri
Her seferinde prosesten alınan örnek sayısı 1 ise kullanılır. Normal Dağılım özelliği gösteren veriler için uygundur.

XBar-R Grafikleri
Her seferinde prosesten alınan örnek sayısı 2 – 9 arasında ise kullanılır. Normal Dağılım özelliği gösteren veriler için uygundur.

XBar-S Grafikleri
Her seferinde prosesten alınan örnek sayısı 10 ve üzerinde ise kullanılır. Normal Dağılım özelliği gösteren veriler için uygundur.

p Grafikleri
Hatalı ürün oranını izlemek için kullanılır. Binom Dağılım özelliği gösteren veriler için uygundur.

u Grafikleri
Ürün/birim üzerindeki hataları izlemek için kullanılır. Poisson Dağılım özelliği gösteren veriler için uygundur.

Bir proseste üretilen bir ürünün kabul edilebilir hata oranı % 0.27 (binde 2.7) dir. Bu oran normal dağılım eğrisinin +-3 Standart sapma alanı dışında kalan alanı temsil eder.

İstatistiksel Proses Kontrol uygulamalarında, verilen spek limitlerine göre proses performansının hesaplanmasıdır. CA, Cp ve Cpk değerleri ile ölçülür.

CA: Proses ortalamasının spek orta değerine yakınlığını ölçer (ortalamadan kayma olup olmadığına bakar),
Cp: Proses değişkenliğini, spek toleransı ile kıyaslar (değişkenliğin yüksek olup olmadığına bakar),
Cpk: Hem ortalamadan kaymaya hem de değişkenliğe birlikte bakar.

CA değeri, 12.5 den az olmalıdır (25 den büyük olan değer kabul edilmez)
Cp değeri, 1.33 ten fazla olmalıdır (1 den küçük Cp değeri kabul edilmemelidir)
Cpk değeri, 1.33 ten fazla olmalıdır (1 den küçük Cpk değeri kabul edilmemelidir)

İstatistiksel Proses Kontrol uygulamalarında, verilen spek limitlerine göre makina performansının hesaplanmasıdır. Cm ve Cmk değerleri ile ölçülür.

Cm: Makina değişkenliğini, spek toleransı ile kıyaslar,
Cmk: Makine ortalamasını ve değişkenliğini spek değerleri ile kıyaslar (Makinanın verilen spek değerlerini karşılayıp karşılamayacağını ölçer).

Cm değeri, 1.67 den fazla olmalıdır (1.33 ten küçük Cm değeri kabul edilmemelidir)
Cmk değeri, 1.67 ten fazla olmalıdır (1.33 ten küçük Cmk değeri kabul edilmemelidir)

• Prosesi ve ürünü iyi tanımak (Spesifikasyon değerleri dahil)
• Temel istatistik bilgisi ve kavramlarına hakim olmak,
• Veri ve türlerini bilmek
• Histogram yapabilmek,
• Yığılma ve yayılma ölçüleri bilmek,
• Olasılık ve olasılık dağılımlarını (Normal, Binom, Poisson) bilmek,